Μήδεια (Θεατρική παράσταση)

Κείμενα και Κριτικές

Κριτική: Μήδεια εσωτερικού χώρου στο Θέατρο Άνεσις με εξαιρετική διανομή και αξιόπιστα αποτελέσματα.


Από τον Κωνσταντίνο Μπούρα* για το https://www.fractalart.gr

Μήδεια εσωτερικού χώρου στο Θέατρο Άνεσις με εξαιρετική διανομή και αξιόπιστα αποτελέσματα

Τα “kammerspiele” έχουν τελείως άλλη δραματουργική δομή, αφού επηρεάζονται από την σκηνική χωροταξία και την εγγύτερη σχέση κοινού-υποκριτών, όπου ακούς ακόμα και τις λεπτότερες διακυμάνσεις της αναπνοής, τα χρωματικά ημιτόνια (φωνητικά και οπτικά) είναι διαγεύστερα και το μετείκασμα διαρκέστερο.

Αντίθετα, η αναβίωση του αρχαίου δράματος σε θέατρα που κτίστηκαν για αυτά τα μεγάλα έργα και τα υποδέχτηκαν επί αιώνες, έχει μια άλλη «αρχιτεκτονική», παραβολική, δεν είναι ευκλείδεια η γεωμετρία που τα διέπει, με αποτέλεσμα όλα να είναι, να γίνονται και να επιβάλλονται υπερβολικά.

Αυτή και μόνον η ειδοποιός διαφορά είναι αρκετή για κρίνει το παραστασιακό ύφος με καθοριστικό τρόπο. Οι ελάχιστες εκφράσεις τού σώματος, οι ανεπαισθητότεροι μιμικοί μύες, τα παντομιμικά σήματα που εκπέμπει ο ενιαίος οργανισμός των δρώντων επί σκηνής προσώπων, αφηρωοποιεί την όλη τραγική διάταξη και μειώνει το αποτέλεσμα στα όρια τού αστικού δράματος, που συνυπολογίζεται με άλλα μέτρα και σταθμά, τόσο ως προς την στόχευση όσο και ως προς το μελοδραματικό αποτέλεσμα στον ψυχισμό των θεατών.

Η ψυχαναλυτική ερμηνεία, ο ρεαλισμός, η ηθογραφία, ο νατουραλισμός ακόμα, έχουν επηρεάσει τις σύγχρονες παραστασιακές εκφάνσεις των αρχαίων κλασικών κειμένων. Αφού περάσαμε τον εικοστό αιώνα από τον γερμανικό εξπρεσιονισμό και τον δέκατο ένατο αιώνα (επίσης γερμανικό) ρομαντισμό, τώρα καταλήξαμε σε μια παγκοσμιοποιημένη αντίληψη του νεορεαλισμού με ψήγματα τελετουργικής ποιητικότητας.

Η τηλεόραση, το διαδίκτυο και παλαιότερα ο κινηματογράφος επηρέασαν την «όψιν» της καθ’ ημάς αρχαίας τραγωδίας, αφού η συγγενής με αυτό το δραματικό είδος μάσκα αφαιρέθηκε, υποκαταστάθηκε κατ’ αρχήν από το έντονο μακιγιάζ και σήμερα σπανίως χρησιμοποιείται.

Ο Αριστοτέλης κι ο Ευριπίδης δεν θα αναγνώριζαν (γενικώς) την σημερινήν «όψιν» και ως προς τα σκηνικά και τα κοστούμια.

Η βασική όμως διαφοροποίηση είναι ο φωτισμός! Όλα αυτά τα φοβερά και τρομερά συνέβαιναν υπό το φως του ηλίου, ενώ σήμερα ο ηλεκτρικός φωτισμός διαφοροποιεί και τονίζει άλλα επίπεδα τού υπό-κειμένου, ενεργοποιώντας ή αποκοιμίζοντας αντίστοιχα τμήματα τού υποσυνειδήτου.

Είναι οπωσδήποτε προκλητική για τους επαρκείς ηθοποιούς η κατά το δοκούν εσωτερίκευση κειμένων γραμμένων για να εκφωνηθούν στεντορεία τη φωνή [δοτική].

Απήλαυσα την παράσταση στο θέατρο Άνεσις γιατί ήταν μετρημένη, ρεαλιστική, οικονομημένη, λιτή, διαφοροποιημένη από άλλες παρόμοιες απόπειρες, γιατί έλειπε το τελετουργικό στοιχείο (παραδοσιακό ή μη) και δεν έπαιζε σημαντικό ρόλο η μουσική (ούτε επί σκηνής ούτε κονσερβαρισμένη).

Θύμιζε μάλλον πρόβα το όλον θέαμα, στο Υπόγειο τού Θεάτρου Τέχνης, πριν κατέβουν με τον Κουν στην Επίδαυρο.

Αξιόπιστη, αξιοπρόσεκτη, αξιότιμη προσπάθεια, διδακτικού και παιδαγωγικού χαρακτήρα. Έτσι για να θερμαίνει τον υγρό χειμώνα μας.

ΑΞΙΖΕΙ!!! ΜΗΝ ΤΗΝ ΧΑΣΕΤΕ!!! ΕΙΔΙΚΑ ΟΙ ΦΟΙΤΗΤΕΣ, ΟΙ ΦΙΛΟΛΟΓΟΙ, ΟΙ ΘΕΑΤΡΟΛΟΓΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΑΡΚΕΙΣ ΘΕΑΤΕΣ. Μάθημα σκηνής, μάθημα ήθους.



*Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας, Επισκέπτης Καθηγητής Θεατρικής Κριτικής στο ΕΚΠΑ
https://konstantinosbouras.gr