Μια αναπνοή στο Αιγαίο (ντοκιμαντέρ)

Εφημερίδα των Συντακτών (31/7/2014)

«Οι ρίζες δεν πεθαίνουν ποτέ»
     
Του Σπύρου Τζόκα (Πανεπιστημιακός, Aντιπεριφερειάρχης Αττικής)

Πάντα στο κατάστρωμα ταξίδευα. Το θυμάμαι από τα φοιτητικά μου χρόνια… και ακόμα το ίδιο κάνω. Κάποια φορά, όταν τα κλειστά δελφίνια άρχισαν να κάνουν κοντινά ταξίδια, παρασύρθηκα από φίλους και πρόδωσα τις αγαπημένες μου συνήθειες. Ταξίδεψα με δελφίνι!!! Πρώτη και τελευταία φορά. Δεν το ξανάκανα… δεν το ξανάκανα ποτέ.

Δεν ένιωσα το φτερούγισμα… αυτό το κάτι –ίσως δεν περιγράφεται– το φευγάτο, το ονειρικό ή μάλλον το διαφορετικό. Δεν ένιωσα την αλμύρα της θάλασσας, δεν είδα τους γλάρους να πετούν ελεύθερα, δεν είδα από απόσταση το νησί που έφτανα. Τίποτα… τίποτα δεν είδα.
Δεν ήξερα ότι φεύγω και αυτό θέλω να το ξέρω. Ή τουλάχιστον να το αισθάνομαι.

Θέλω να πανηγυρίζω μαζί με τη φύση, όταν φεύγω… είμαι και λίγο φευγάτος. Φευγάτος για εκείνη τη μακρινή παραλία στη Φολέγανδρο, με την παράταιρη καντίνα, τις παγωμένες μπίρες και την πίτα κάτω απ’ το αρμυρίκι. Φευγάτος με ένα σακίδιο που θα ξυπνούσε στη μία μεριά του κόσμου και θα κοιμόταν στην άλλη. Φευγάτος για αυτοσχέδιες συναυλίες, μυστήριες γυναίκες, σπιτικά ποτά, αγέραστα καφενεία και νυχτερινές μπάρες. Η νύχτα ήταν η λύτρωση και η ανάταση.

Τι με έπιασε τώρα μ' αυτά; Τώρα σε μια εποχή ξηρασίας; Τώρα που η ζωή έχει πάρει ανάποδες και τα πρόσωπα είναι σκυθρωπά. Τώρα που πεθαίνουν οι άνθρωποι, επειδή δεν έχουν να πληρώσουν το ηλεκτρικό στη ΔΕΗ. Τώρα που οι Ελληνες θαυμάζουν τα νησιά τους από την τηλεόραση… τώρα… τώρα… τώρα.

Κάτι ψυχανεμίστηκα στον αέρα. Κάτι φτερούγισε μέσα μου βλέποντας το εξαιρετικό φιλμάκι του φίλου Αποστόλη Ασημακόπουλου. Και το είδα και κατακαλόκαιρο. Και είμαι απόλυτα βέβαιος ότι και εκείνος κατάστρωμα ταξιδεύει πάντα… και εκείνος φευγάτος είναι… Τον Αποστόλη εννοώ αλλά και τους ήρωές του. Το ντοκιμαντέρ, αριστοτεχνικά καμωμένο, απεικονίζει τη ζωή στην Ανάφη, ένα καταγάλανο και όμορφο νησί του Αιγαίου. Λάθος, δεν απεικονίζει τη ζωή στο νησί. Καταγράφει την πραγματική ζωή, την αληθινή ζωή, την απλή ζωή.

Οι τίμιοι άνθρωποι, οι μεροκαματιάρηδες, αυτοί που παλεύουν καθημερινά με τη ζωή, αυτοί που τελικά ρουφούν τη ζωή δεν χρειάζεται να πουν πολλά. Μιλάνε τα μάτια τους, τα πονεμένα τραγούδια τους, το ανόθευτο χαμόγελό τους και η σκληράδα του προσώπου τους. Και έτσι ήταν πλασμένος και ο κυρ Μανώλης… από αγνά υλικά. «Οι ρίζες δεν πεθαίνουν ποτέ» λέει, έτσι απλά… Κάτι τόσο σημαντικό το λέει τόσο απλά, όταν ο Αποστόλης τον ρωτάει, αν και πάλι φυτρώσει η πρασινάδα στην άσφαλτο.

Εντυπωσιακό… πρασινάδα στην άσφαλτο. Και έτσι έγινε, όπως ο κυρ Μανώλης είπε: Η πρασινάδα φύτρωσε και πάλι στην άσφαλτο, γιατί είχε αθάνατες ρίζες.

Ποτέ δεν πεθαίνουν, ποτέ δεν νικιούνται. Και οι άνθρωποι σαν τον κυρ Μανώλη… ποτέ δεν νικιούνται τέτοιοι άνθρωποι… ποτέ. Αήττητοι είναι. Οταν ο κόκορας λαλεί το πρωί και το άκουσμά του είναι σαν μουσική στο φιλμάκι ξεκινάς και εσύ τη μέρα σου παρέα με τον κυρ Μανώλη: «44 χιλιόμετρα τη μέρα περπατούσα» λέει.

Και μετά η παρέα, η μουσική, η φλογέρα, η τσαμπούνα και ο ωραίος ήλιος και η θάλασσα. Εξαιρετικές εικόνες με μπουνάτσα και με φουρτούνα… Είτε έτσι, είτε αλλιώς ο τόπος είναι ζωντανός, ελκυστικός, ήρεμος. Και σ' αυτό συμβάλλει και η μαεστρία του δημιουργού ή μάλλον των δημιουργών: της φύσης και της απεικόνισης αυτής σε ένα φιλμάκι.

Και η εικόνα της δασκάλας στο πόστο της, διδάσκοντας το αιώνιο κλάμα και τη διαχρονική χαρά… Δεν έχουν σημασία τα μέσα. Μόνο το μεράκι να υπάρχει και βρίσκεται τρόπος για έκφραση. Και ξέρουμε ότι υπάρχει… Και με την αστείρευτη φλόγα προχωρεί σε ό,τι πιστεύει, σε ό,τι την καίει… Και έχει τον τρόπο και τη σιγουριά ότι αυτό από μόνο του θα φτάσει ώς το εικοσιένα, μέχρι την εποχή του Σωκράτη κι ακόμα παραπέρα, στον θρήνο της Εκάβης…

Και ο κύκλος ολοκληρώνεται με τον πιτσιρικά που είναι παρών στη ζωή και τα δρώμενά της. Μουσικός, εργάτης, φιλομαθής και συμπαθής.

Ούτε κριτικός του κινηματογράφου είμαι ούτε ειδικός να κρίνω ένα ντοκιμαντέρ. Είμαι όμως παρορμητικός και τσαλαβουτάω, χωρίς περίσκεψη και σιγουριά στον κόσμο των συναισθημάτων μου. Και μου αρέσει αυτό, αν και κάποιες φορές παρασύρομαι σε μονοπάτια που δεν γνωρίζω. Την αφορμή για το τσαλαβούτημα αυτό στον κόσμο των συναισθημάτων και των βιωμάτων μου την έδωσε αυτή τη φορά το εξαιρετικό φιλμάκι του φίλου Αποστόλη. Με την έννοια αυτή τού είμαι ευγνώμων.


Μπορείτε να μεταβείτε στο άρθρο και από εδώ

Σχόλια